ఆర్​ఆర్​బీ, ఐబీపీఎస్​, గ్రూప్స్​ ఎగ్జామ్​ ఏదైనా జనరల్​ అవేర్​నెస్​ కీలకం. ఆర్​ఆర్​బీ, ఐబీపీఎస్​ పరీక్షలో ముఖ్యమైన జనరల్​ అవేర్​నెస్​లో ఎక్కువ మార్కులు ఎలా సాధించాలి. ఏ అంశాలపై ఎక్కువ దృష్టి పెట్టాలి. ఎలాంటి ప్లానింగ్​తో ముందుకెళ్లాలి, ఎక్కువ మార్కులు ఎలా సాధించాలో తెలుసుకుందాం.

• ఐబీపీఎస్​ మెయిన్స్​ ఎగ్జామ్​లో మాత్రమే జనరలో అవేర్​నెస్​ ఉండగా ఆర్​ఆర్​బీలో రెండు దశల్లో ఉంటుంది. ఇందులో ముఖ్యంగా భారతదేశ చరిత్ర, జనరల్​ సైన్స్​ అండ్​ టెక్నాలజీ, పర్యావరణం, జాగ్రఫీ, పాలిటీ, ఎకానమీ, కరెంట్​ అఫైర్స్​ అంశాలు కీలకపాత్ర పోషిస్తాయి.
  నోట్​: ఐబీపీఎస్​ బ్యాకింగ్​ సెక్టార్​కు సంబంధించింది కావునా బ్యాంకింగ్​ రంగం గురించి అదనంగా సమాచారం సేకరించి ప్రిపేర్​ అవ్వాలి.
  
• ఎగ్జామ్​ ముందు ప్రీవియస్​ పేపర్స్​ ప్రాక్టీస్​ చేస్తే సక్సెస్​ అవడానికి ఎక్కువ అవకాశం ఉంటుంది.
  
  ఇండియన్​ హిస్టరీ:
  
  ప్రీవియస్​ పేపర్స్​ గమనిస్తే ఈ విభాగం నుంచి 6 నుంచి 8 ప్రశ్నలు ఇస్తున్నారు.ముఖ్యంగా ప్రాచీన, మధ్యయుగ భారతదేశ చరిత్రలో వివిధ రాజుల కాలంలో నిర్మించిన ఆలయాలు, వాటి నిర్మాణ శైళి, ప్రాచీన సంస్కృతి-వారసత్వం, రాజకీయ పరిపాలన, సామాజిక, ఆర్థిక, మత పరిస్థితులు. సాహిత్యం, కళల గురించి అవగాహన ఉండాలి. ఆధునిక భారతదేశ చరిత్రలో స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో వివిధ దశలు, పాల్గొన్న నాయకులు, వారు స్థాపించిన సంస్థలు, పత్రికలు, అతివాదులు, మితవాదులు, విప్లవకారులు వంటి అంశాలపై ఫోకస్​ చేయాలి.
  
  జనరల్​ సైన్స్​:
  
  ఈ విభాగంలో బయాలజి, ఫిజిక్స్​, కెమిస్ట్రీ మూడు భాగాలుంటాయి. వీటి నుంచి 15 ప్రశ్నలు వచ్చే అవకాశం ఉంది. బయాలజీలో ముఖ్యంగా మానవ శరీర ధర్మశాస్త్రం. వృక్ష శరీర ధర్మ శాస్త్రం, జీవసామ్రాజ్య వర్గీకరణ, వ్యాధులు ముఖ్యమైన అంశాలుగా పరిగణించవచ్చు. ఫిజిక్స్​ విభాగంలో విశ్వం, ధ్వని, కాంతి, విద్యుత్​, ఉష్ణం, ఆధునిక భౌతిక శాస్త్రం, అయస్కాంతత్వం, యాంత్రికశాస్త్రం వంటి అంశాల మీద ఎక్కువ ఫోకస్​ చేయాలి.శాస్త్రవేత్తలు-సేవలు, భౌతికరాశులు-ప్రమాణాలు, నోబెల్​ గ్రహీతలు వంటి అంశాలపై దృష్టి సారించాలి. కెమిస్ట్రీలో రసాయనబంధం, ద్రావణాలు, ఆమ్లాలు, క్షారాలు, రసాయన ఇంధనాలు, లోహ సంగ్రహణ శాస్త్రం, నిత్య జీవితంలో రసాయనశాస్త్రం అంశాలు ఎక్కువ చదవాలి.
  
  సైన్స్​ అండ్​ టెక్నాలజీ:
  
  ఈ అంశం నుంచి రెండు నుంచి నాలుగు ప్రశ్నలు వచ్చే అవకాశం ఉంది. ముఖ్యంగా స్పేస్​ టెక్నాలజీ, న్యూక్లియర్​ ఎనర్జీ, రక్షణ రంగం, బయోటెక్నాలజీ అంశాలపై ఫోకస్​ చేయాలి.
  
  పర్యావరణం:
  
  ఈ అంశం నుంచి 1 నుంచి 2 ప్రశ్నలు రావచ్చు. ఇందులో పర్యావరణం యొక్క ప్రాథమిక సమాచారం, జీవవైవిధ్యం, కాలుష్యం_రకాలు, పర్యావరణ సమస్యలు(గ్లోబల్​ వార్మింగ్​, ఓజోన్​ క్షీణత, ఆమ్ల వర్షాలు, ఘన వ్యర్ధ పదార్థాల నిర్వహణ వంటి అంశాలు), అంతర్జాతీయ సదస్సులు, ప్రపంచ సంస్థల పాత్ర, సుస్థిరాభివృద్ధి లక్ష్యాలు ముఖ్యమైనవి.
  
  భూగోళశాస్త్రం:
  
  ఈ విభాగంలో 3 నుంచి 6 ప్రశ్నలు వచ్చే అవకాశం ఉంది. ముఖ్యంగా సౌరకుటుంబం, అక్షాంశాలు-రేఖాంశాలు, అగ్నిపర్వతాలు, ఖండాలు, భారతదేశ నైసర్గిక స్వరూపం, నదీవ్యవస్థ, వ్యవసాయం, ఖనిజవనరులు, జనాభా వంటి అంశాలపై ఎక్కువ అవగాహన కలిగి ఉండాలి.
  
  పాలిటీ:
  
  ఇందులో భారత రాజ్యాంగ స్వభావం, పరిణామక్రమం, ప్రాథమిక హక్కులు, విధులు, నిర్ధేశిక నియమాలు, రాష్ట్రపతి, రాజ్యాంగ సంస్థలు, 73 రాజ్యాంగ సవరణ చట్టం లాంటి అంశాలపై ఫోకస్​ చేయాలి.
  
  కరెంట్​ అఫైర్స్​:
  
  ప్రస్తుతం పోటీపరీక్షలలో కరెంట్​ అఫైర్స్​కు ఎక్కువ ప్రాధాన్యం ఇస్తున్నారు. ఇందులో ప్రశ్నలు అడిగే సరళిలో స్పష్టమైన మార్పు కనిపిస్తుంది.
  ‌‌‌‌‌‌- గత 8 నెలల్లో జరిగిన అంశాలపై పట్టు సాధించాలి. ముఖ్యంగా జాతీయ, అంతర్జాతీయ సంఘటనలు, వివిధ రిపోర్టులు, సమావేశాలు, సదస్సులు, అవార్డులు, వార్తల్లోని వ్యక్తులు, ప్రదేశాల గురించి పూర్తి అవగాహన ఉండాలి.
  : కరోనాకు సంబంధించిన అంశాల మీద ఫోకస్​ చేయాలి.
  
  జనరల్​ నాలెడ్జ్​:
  
  వివిధ విభాగాలకు చెందిన మొదటి అంశాలు(అతి పొడవైన, అతి ఎత్తైన), దేశాలు-రాజధానులు, అవార్డులు, దేశాలు-పార్లమెంట్​, కరెన్సీ వంటి అంశాలు అధ్యయనం చేయాలి.
  
  కంప్యూటర్​ అవగాహన:
  
  కంప్యూటర్​ కు సంబంధించిన ప్రాథమిక అంశాలు, అవుట్ పుట్,ఇన్​ఫుట్​ పరికరాలు, కంప్యూటర్​ లాంగ్వేజ్​లు, సోషల్​ మీడియాపై బేసిక్​ నాలెడ్జ్​ ఉండాలి.
  
  క్రీడలు:
  
  స్పోర్ట్స్​లో ముఖ్యంగా ఒలంపిక్స్​, క్రికెట్​, టెన్నిస్​ లాంటి ఆటలపై ప్రాథమిక అవగాహన ఉండాలి. ఏ క్రీడకు ఎలాంటి ట్రోఫీలు అందిస్తారు. ఎంత మంది ఆడతారు అనే అంశాలు తెలుసుకోవాలి.
  పై అంశాలు కాకుండా ముఖ్యమైన కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వ పథకాలు, యూఎన్​ఓ విభాగం,అబ్రివేషన్స్​, రవాణాకు సంబంధించిన అంశాలపై అవగాహన కలిగి ఉండాలి.
  
  బ్యాంకింగ్​ అవేర్​నెస్​:
  
  ఈ అంశం కేవలం ఐబీపీఎస్​ సిలబస్​లో మాత్రమే ఉంది. దీనిలో బ్యాంకింగ్​ వ్యవస్థ నిర్మాణం, విధులు, వివిధ రకాల బ్యాంకులు వాటి ట్యాగ్​లైన్స్​, సీఈవోలు వంటి అంశాలతో పాటు బ్యాంకింగ్​ రంగం టర్మీనాలజీ, రిజర్వ్​ బ్యాంకుకు సంబంధించిన పూర్తి సమాచారం తెలుసుకోవాలి.